İsviçreli girişim Climeworks, kendi rekorunu kırarak İzlanda’da dünyanın en büyük karbon yakalama tesisini hizmete aldı. Şirketin önceki rekor sahibi karbon yakalama tesisi Orca, atmosferden yılda yaklaşık 4.000 ton CO2 çekebiliyordu. Yeni tesis ise neredeyse bunun 10 katı büyüklüğünde. Yılda 36 bin ton CO2 temizleyebiliyor
Mammoth isimli tesis, yılda havadan 36.000 ton CO2 çekebilen 72 endüstriyel fana sahip. Tıpkı Orca’da olduğu gibi CO2 geri dönüştürülmüyor, bunun yerine yeraltında depolanarak taşın içine hapsediliyor. Tesis, sönmüş bir yanardağın üzerinde yer alıyor.
Tesisin konumu, Hellisheidi jeotermal enerji tesisine yakınlığı nedeniyle seçildi. Fanlara güç sağlamak ve CO2’yi su buharıyla çıkarmak için kimyasal filtreleri ısıtmak amacıyla santralden faydalanıldı. Ekstraksiyondan sonra CO2 buhardan ayrılıyor, sıkıştırılıyor ve suda çözülüyor. Son olarak, yerin 7300 metre altına volkanik bazalta pompalanıyor. Bu bileşik, kayadaki magnezyum, kalsiyum ve demir ile reaksiyona girerek katı CO2 rezervuarları haline gelen kristaller oluşuyor.
Çok sayıda ve çok daha büyük tesislere ihtiyaç var
Climeworks’ün kurucusu Jan Wurzbacher, dünyanın 2050 yılına kadar karbon nötr olabilmesi için havadan yılda 6 ila 16 milyar ton CO2’nin temizlenmesi gerektiğini söylüyor. Problem de burada başlıyor. Türünün açık ara en büyüğü olan bu tesis, her yıl havadan 36.000 tona kadar CO2 yakalayabiliyor. Bu miktar, Wurzbacher’in belirttiği rakamın sadece yüzde 0,0006’sı. Dolayısıyla bu seviyeye çıkabilmek için çok daha büyük ve çok sayıda karbon yakalama tesisi kurulması gerekiyor.
Climeworks’ün, 2030 yılına kadar yılda milyonlar, 2050 yılına kadar ise 1 milyar tonu aşma hedefi bulunuyor. Ancak bunun için siyasi iradenin desteğinin gerektiğini belirtiyor.
ABD’de Biden yönetimi, karbon yakalama sektörünün gelişimi için 4 milyar dolar destek vereceğini taahhüt etti ve 2 büyük proje için 1,2 milyar dolar ayırdı. ABD Enerji Bakanlığı ise bütçe dostu karbon yakalama teknolojisinin geliştirilmesini teşvik etmek amacıyla “Carbon Negative Shot” isimli bir program başlattı.
Climeworks tarafından uygulanan karbon yakalama yöntemi, birçok yaklaşımdan sadece bir tanesi. Bu yöntemleri CO2’yi bir sünger gibi emen kireçtaşı bloklarından, kimyasal bileşiği dondurup hapseden dev sıcak hava balonlarına kadar uzanıyor. Ancak bazı uzman ve kuruluşlar karbon yakalama yöntemini gerçekçi bulmuyor. Yöntemin çok maliyetli olduğunu ve çok fazla enerji talep ettiğini belirtiyorlar. Bunun yerine, zaman kaybedilmeden yenilenebilir enerjiye yönelinmesi gerektiğini söylüyorlar.