ASLIHAN ALTAY KARATAŞ (Ankara) / Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 19 Kasım’da süresi dolacak Tahıl Koridoru Anlaşması için yoğun bir temas trafiğinin sürdüğünü söyleyerek “Taraflarca itiraz gelmemesi halinde anlaşmanın süresi uzayacak. Rus gübresinin ihracatı, varılan mutabakatın bir parçası. Rusların bu taleplerinin karşılanmadığına ilişkin bazı endişeleri var. Şimdi bu tereddütleri ortadan kaldırmak için diplomasi işliyor” açıklamasında bulundu. Çavuşoğlu, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un ziyaretine ilişkin de “Somut adımların atılması bakımından kritik bir toplantı olacak” değerlendirmesini yaptı.
Çavuşoğlu, Kabine toplantısı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtladı. İsveç Başbakanı Kristersson ile görüşmelerde NATO üyeliği yönünde bir gelişme olup olmayacağına ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, “Somut adımların atılması bakımından kritik bir toplantı olacak. İsveç Hükümeti zaten tüm açıklamaları ile bu yönde adım atacağını söylüyor” dedi.
“ATILACAK ADIMLAR BELİRLENECEK”
Daha önce 3’lü Muhtıra’nın uygulanmasını takip için kurulan Daimi Ortak Mekanizma’nın ilk toplantısı Helsinki’de yaptığını hatırlatan Çavuşoğlu, “Şimdi de Daimi Ortak Mekanizma Stockholm’de toplanacak. Bir önceki hükümet seçim öncesinde bu toplantıyı Stockholm’de yapmaya cesaret edemedi, o yüzden Finlandiya’da olmuştu. Bu toplantıda tekrar Mutabakat Zaptı masaya yatırılacak, 3’lü bir şekilde ne yapıldı, ne yapılmadı bunlar gözden geçirilecek. Oradan da rapor gelecek. Ondan sonra tekrar bir değerlendirme olacak. Her iki ülke de bazı adımlar attılar, ancak bu aşamada taahhütlerini yerine getirdiklerini söylemek zor. Gelecekte atılacak adımların belirlenmesi konusunda yarın(bugün) yapılacak toplantının kritik olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Mısır ile Türkiye arasındaki normalleşme sürecine ilişkin soruya da “Her seferinde söylüyoruz, Mısır ile normalleşme süreci bizim istediğimiz düzeyde hızlı değil ama bu bizden kaynaklanmıyor” yanıtını verdi. Suriye ile siyasi düzeyde görüşme olup olmayacağının sorulması üzerine Çavuşoğlu, “Şu an planlanmış bir temas yok. İstihbarat düzeyinde devam ediyor” derken, BAE’de mevkidaşı ile yaptığı görüşmelerin de çok iyi geçtiğini belirterek “Artık ikili düzeyde attığımız adımlara ilaveten Afrika dahil üçüncü ülkelerde de neler yapabileceklerimizi ve diğer projeleri konuşuyoruz” diye konuştu.
“İTİRAZ GELMEZSE SÜRESİ UZAYACAK”
Süresi 19 Kasım’da dolacak Tahıl Koridoru Anlaşması ile ilgili çok yoğun bir temas trafiğinin yaşandığını ifade eden Çavuşoğlu, “Rusya anlaşmaya döndükten sonra da yoğun bir telefon trafiğimiz oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız, Putin, Zelenski ve BM Genel Sekreteri Guterres’le görüştü. Ben de, yine BM Genel Sekreteri Guterres, ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ile RF Dışişleri Bakanı Lavrov ile telefonla temas ettim. Ayrıca NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ile de görüştüm. Keza, Hollanda Dışişleri Bakanıyla da bir görüşme yaptım. Hollanda özellikle gübre ihracatında önemli bir ülke” dedi. BM Genel Sekreterinin Rus tahıl ve gübre ihracatının önündeki engellerin kalkması için görüşmelerde bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Rusya’nın tahıl ve gübre ihracatının önündeki engeller tam olarak kalkmadı. Rusya’nın beklentilerinin karşılanması yönünde hangi adımlar atılacak, onları değerlendiriyoruz, çalışmaları koordine ediyoruz. İstanbul Anlaşmasının süresi dört ay. Taraflarca itiraz gelmemesi halinde anlaşmanın süresi uzayacak. Tekrar bir anlaşmaya gerek yok. Rus gübresinin ihracatı, varılan mutabakatın bir parçası. Rusların bu taleplerinin karşılanmadığına ilişkin bazı endişeleri var. Şimdi bu tereddütleri ortadan kaldırmak için diplomasi işliyor.”
YUNANİSTAN’A UYARI
Çavuşoğlu, İzmir’de gümrük işlemleri sırasında yaşanan teknik bir sorundan dolayı Türkiye’ye giriş yapmaktan vazgeçerek ülkesine dönen Yunanistan Orta Makedonya Bölge Başkanı Tzitzikostas ile ilgili soruya da “Burada kastın olmadığı açık. Teknik bir sorundan dolayı Yunan vatandaşının ülkemize girişi gecikti. Bu teknik sorunun giderilmesinin ardından Yunan vatandaşının ülkemize girişine izin verildi” yanıtını verdi. Bazı Türk yetkililere Yunanistan’a giriş izni verilmemesinin bu olayla bir bağlantısının olmadığını söyleyen Çavuşoğlu, “Bağlantısı yok. Ancak Yunanistan’ın bilerek uyguladığı bazı yasaklar var. Biz de bu konuya ilişkin olarak Yunan makamlarını uyardık. Bazı yetkililerimize yönelik Yunanistan’a giriş yasağının devam etmesi halinde, buna karşılık vereceğiz” diye konuştu.
Arap Ligi Zirvesi’nden uzun bir aradan sonra Türkiye’ye kınama çıkmamasını da değerlendiren Çavuşoğlu, şunları söyledi: “Türkiye’ye yönelik iki tane sürekli kabul edilen karar vardı. İlk defa uzun bir aradan sonra bu iki metin kabul edilmediği gibi bildiride de Türkiye’ye herhangi bir atıfta bulunulmadı. Bunun sebebi, Mısır ve Körfez ülkeleri dahil bazı Arap ülkeleri ile ilişkilerimizin normalleşmeye başlaması. Bizim kaldı ki Mısır ile bir mutabakatımız var. Yani ilişkiler normalleşirken uluslararası platformlarda birbirimize karşı gelmeyeceğiz. Ayrıca, Arap Ligi Zirvesi kararlarını, Arap ülkeleri arasındaki sorunların çözülmesi, Filistin davası gibi ortak davamızın birlikte savunulması ve Arap Ligi ülkeleriyle işbirliğimizin artmasına vesile olması bakımdan da olumlu buluyoruz.”