Suriye muhalefeti ve insan hakları örgütleri, ABD Senatosu’nda konuşan “Mezar Kazıcı” kod isimli Suriyeli bilinmeyen şahidin sözlerini, Beşşar Esed rejimi tarafından yapılan soykırıma yönelik “yeni bir suçlama” ve savaş suçlularına karşı yürütülen davalarda yasal olarak kullanılabilecek “yeni bir delil” olarak kıymetlendirdi.
CNN’nin haberine nazaran, 8 Haziran’da “Mezar Kazıcı” olarak bilinen şahit, Suriye’ye ait bir oturum sırasında ABD’li senatörler önünde yaptığı konuşmada Esed rejiminin, Suriye’deki hapishanelerde tutuklulara yönelik gerçekleştirdiği katliamlar hakkında bilgi verdi.
“Mezar Kazıcı”, ABD’li senatörleri bilgilendirmenin öncesinde, Batı Almanya’nın Koblenz kentindeki Suriye Savaş Hataları Mahkemesi’nde insani hata işlemekten karar giyen eski istihbarat vazifelisi Enver Raslan’ın davasında da emsal bir söz verdi.
Suriye’de 2011-2018 yılları ortasında bir toplu mezarda çalışan “Mezar Kazıcı”nın tanıklığı, diğer bir itirafçı olan “Caesar”ın rejimin tutuklulara karşı işlediği savaş hatası ve vahşetine ait sözleri ve sızdırdığı fotoğraflar ile örtüşüyor.
İşkencenin fotoğrafları çıktı
Esed rejiminden 2013’te kaçan “Caesar” kod isimli eski askeri polis, beraberinde rejiminin işlediği insanlık kabahatleri ve tutuklulara yapılan azapları gösteren 55 bin fotoğraf sızdırmıştı.
Şam Belediyesinin sivilleri gömmekle misyonlu eski bir çalışanı olan “Mezar Kazıcı” kod isimli şahit, ABD senatörleri önündeki konuşmasında şu sözleri kullandı:
“Bombardımanlar ve azaplarla hayatını kaybetmiş ve sayıları 300 ile 600 ortasında değişen şahısları taşıyan 3 büyük kamyon haftada iki sefer geliyordu. Haftada iki kez de 4 küçük kamyon en nahoş biçimde hayatına son verilen 30 ila 40 kişinin cesedini getiriyordu.”
Suriye muhalefeti ve insan hakları örgütlerinden değerli isimler “Mezar Kazıcının” tanıklığına ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
“Bu katliamlar UCM’nin yolunu açar”
Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Lideri Salim el-Muslat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Mezar Kazıcı’nın ortaya çıkardığı katliamların, Esed rejiminin Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nde (UCM) cezalandırılması ve adaletin sağlanmasının yolunu açtığını söyledi.
Muslat, “Mezar kazıcının tanıklığı, Suriyelilerin Esed rejimi ve güvenlik servisleri yöneticilerinin talimatıyla taammüden öldürüldüğüne dair ispatlar içeriyor.” formunda konuştu.
“Caesar”ın getirdiği imajlar ve “Mezar Kazıcı”nın anlattıklarıyla, Esad rejiminin cürümlerinin tüm dünyaya ifşa olduğunu söyleyen Muslat, binlerce vahim cürmü işleyen Esed rejimine karşı, Suriye halkı için adalet getirecek ve onları bu acıdan kurtaracak rastgele bir milletlerarası caydırıcılığın bulunmadığını lisana getirdi.
Muslat, “Esed’in yargılanmasının ertelendiği her gün, rejim için daha fazla tutukluyu tasfiye etmek ve yeni kabahatler işlemek için bir fırsat doğuyor. Memleketler arası toplumun, bu rejimin kurnazlık ve küstahlığına aldırmadan siyasi bir tahlil için ısrar etmesinin vakti geldi.” tabirlerini kullandı.
“Mezar Kazıcının anlattıkları ürkütücü”
Suriye Yüksek Müzakere Heyeti Lideri Enes el-Abde, “Esed rejiminin, Suriye halkına karşı vahşeti, ağır ihlalleri ve soykırım cürümlerinin boyutu ister soruşturma komitelerinin evraklarıyla, ister ‘Mezar Kazıcı’ ve ‘Caesar’ın da ortalarında bulunduğu şahitlerin sözleriyle olsun günden güne ortaya çıkıyor.” dedi.
Abde, “Mezar Kazıcı’nın anlattıkları şoke edici ve ürkütücü, doğruluğuna ve bundan daha fazlası olduğuna katiyen inanıyoruz; Suriye’de yaşananların şimdiye kadar ortaya çıkanlardan çok daha büyük olduğunu vurguluyoruz. Her hafta bin ila beş bin kişi toplu mezarlara gömülüyordu.” diye konuştu.
Rejimin kurbanlarının yalnızca Suriyelilerden değil öteki milletlerden de olduğuna dikkati çeken Abde, “Yaşanmış ve yaşanıyor olanlar, 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana insanlığa karşı işlenen en büyük kabahattir. Ne yazık ki hala rejimle olağanlaşmayı ve onunla diplomatik alakaları tekrar başlatmayı düşünen ülkeler var.” tabirlerini kullandı.
Abde, “Suriye ihtilalinin tüm kurumlarının ve Suriye sivil toplum ve insan hakları örgütlerinin bu tanıklıkları en geniş ölçekte yayması, şahitleri desteklemesi, delil toplaması ve Suriye halkına karşı işlenen cürmün boyutunu gözler önüne sermesi gerektiğini” kaydetti.
Rejimin kurbanları için adalet çağrısı
“Mağdurlara adalet” davetinde bulunan Abde, tüm cürüm kanıtlarının, Suriyeli ve Suriyeli olmayan kurbanlara karşı işlenen cürümlere ceza verilmesi ve adaleti sağlamak emeliyle mahkemelerde hesap verebilirliğin yolunu açması gerektiğini belirtti.
Rejim kurbanlarının ve aileleri için adaletin sağlanmasının, sürdürülebilir barışa, BM Güvenlik Kurulu kararlarına dayanan siyasi tahlile ulaşmak, siyasi geçiş sürecini garanti altına almak ve yeni Suriye devleti için bağlayıcı bir anayasa metni ile geçiş devri adalet sürecini sağlamak için bir ön şart ve mecburilik olduğunu belirten Abde, şunları kaydetti:
“Şam’da soykırım rejimi (Esed rejimi) var olduğu sürece, Suriyeliler kentlerine ve köylerine istekli olarak dönme konusunda kendilerini inançta hissedemez. Bu rejim, bölge ve dünya için de bir tehdit teşkil ediyor. Bu dünya, Şam’da karar süren çetenin gölgesinde huzur bulamayacak.”
“Bu hataları belgelemek için rejim içinden insanlara gereksinim var”
Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) Lideri Fadıl Abdulgani, tanıklığın “hukuki boyutuna” işaret ederek, “Suriye’de çok sayıda toplu mezar var ve SNHR bu mezarları tekraren belgeledi.” dedi.
Mezarların sayısının çok olduğu için yerlerinin belirlenmesinin sıkıntı olduğuna işaret eden Abdulgani, gözaltı merkezlerinde tutulanlar başta olmak üzere çok sayıda kurbanın katledildiğini ve daha sonra gömüldüğünü ya da tasfiye edildiğini söyledi.
Abdulgani, “Her emniyet ve Şebbiha (Esed rejimi destekçisi milisler) kümesi bir mezarlık işletiyor ve öldürdüklerini oraya gömüyor. Ayrıyeten cesetleri yakmak için kurdukları sistemleri da var ve bu cürümleri belgelemek kolay değil. Bu, rejimin içerisinden insanlara muhtaçlık olan karmaşık bir süreç.” formunda konuştu.
“Mezar Kazıcı’nın” bu bahiste çalıştığını belirten Abdulgani, kapalı şahidin mezarlar konusundaki tanıklığı, rejimin işlediği ihlallere, kabahatlere ve bu bireylerin nasıl öldürüldüğüne dair yeni bir kanıt oluşturduğunu aktardı.
Abdulgani, şunları kaydetti:
“Kurbanlar rejimin denetimi altındaki bölgelerde öldürüldü, rejim onları koruyamadı ve kaybolmalarına ait soruşturma açmadı. Bunlar yaşanırken bu beşerler rejimin sorumluluğu altındaydı. Tabi ki bu, rejimin güvenlik ögelerine hata sürece buyruğu vermediği varsayımına dayanıyor. Lakin rejimin onları öldürme ve mezara atma buyruğunu verdiğini iddia ediyoruz.”
Cesetlerin mezardan çıkarılmasının ve uygun halde gömülmeleri için ailelerine teslim edilmesinin değerine işaret eden Abdulgani, bunun ayrıyeten yasal bir durum olduğunu söz etti.