Jüpiter‘in en büyük dördüncü uydusu Europa‘nın parlak, buzlu kabuğunun altında tuzlu bir okyanus barındırdığı düşünülüyor. Bu haliyle Europa, Güneş sistemimizdeki en yaşanabilir yerlerden biri olarak kabul ediliyor. Ancak bildiğimiz haliyle yaşam için oksijen gerekiyor ve Europa’nın okyanusunun buna sahip olup olmadığı bir soru işareti. Ancak NASA’nın Juno uzay aracından elde edilen verilerle gerçekleştirilen bir araştırma Jüpiter’in buzlu uydusu Europa’nın günde 1.000 ton oksijen ürettiğini ortaya çıkardı. Peki bu tam olarak ne anlama geliyor? Fazla mı yoksa az mı? Europa, her gün 1.000 ton oksijen üretiyor
Biliyoruz ki Dünya’da bitkilerin, planktonların ve bakterilerin gerçekleştirdiği fotosentez atmosfere oksijen pompalıyor. Ancak bu süreç Europa’da farklı işliyor. Uzaydan gelen yüklü parçacıklar Europa’nın buzlu kabuğunu bombalayarak donmuş suyu hidrojen ve oksijen moleküllerine ayırıyor. Dolayısıyla Dünya’nın akciğerleri ormanlarken Europa’nın akciğeri ise buzul kabuğu.
Ancak NASA’nın Juno uzay aracından elde edilen verilere göre Europa, her saniye yaklaşık olarak 12 kilogram, günde ise 1.000 ton oksijen üretiyor. Bu da bir milyon insanın bir gün boyunca nefes almasına yetecek kadar oksijenin üretildiği anlamın geliyor. Önceki tahminler saniyede birkaç kilogramdan 2.000 kilogram arasında değişiyordu. Dolayısıyla bu keşif, daha önceki tahminlerden önemli ölçüde düşük.
Araştırmacılara göre oksijen üretimi önceki tahminlerden düşük olsa da esasında yaşam için ne kadar oksijen gerektiği bilinmiyor. Bu nedenle oksijen üretim miktarını yaşam ile bağdaştırmamak gerekiyor. Bununla birlikte araştırmacıların ölçümleri esasında doğrudan oksijen moleküllerine de odaklanmadı. Juno’da bulunan JADE enstrümanı ile uydudan kaçan hidrojen moleküllerinin miktarı ölçüldü. Hidrojenin miktarı da dolaylı olarak ne kadar oksijen olduğunu ortaya koyuyor çünkü kaynak aynı; donmuş H2O. Ancak bulgular sadece buzda doğan oksijen miktarını doğruluyor. Başka bir deyişle çalışma, molekülün ne kadarının atmosfere karıştığını ya da aşağıdaki okyanusu zenginleştirmek için ne kadarının buza nüfus ettiğini ortaya koymuyor.
Dediğimiz gibi, araştırmacılar bu oksijenin bir kısmının uydunun yüzeyinin altındaki okyanusa ulaşabileceğini ve deniz tabanındaki volkanik materyalle karışarak potansiyel olarak metabolik enerji kaynağı olarak hareket edebileceğini öne sürüyor. Bu enerji, canlı organizmaların çeşitli hücresel faaliyetleri gerçekleştirmesi için gerekli.
Europa daha yakından incelenecek
Avrupa Uzay Ajansı’nın 2031 yılında Jovian sistemine ulaşması beklenen Jupiter Icy Moons Explorer, Europa’nın okyanusunun varlığını ve boyutunu doğrulamayı amaçlıyor. NASA’nın Ekim ayında fırlatılması planlanan Europa Clipper görevi ise uydunun buzlu kabuğunun altındaki suyla nasıl etkileşime girdiğini araştıracak.