DUVAR – Dünya Gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, Erdoğan’ın “Bizde teknik manada enflasyon değil, fiili bir hayat pahalılığı sorunu vardır”sözleri üzerine yazdığı yazısında, Erdoğan’ın burada sözcük oyunu yaptığını belirtti. Aktaş, tariften çok yaşanana bakıldığında fiilen hem enflasyon hem fiyat artışı olduğuna dikkat çekti. Erdoğan’ın da hayat pahalılığını kabul ettiğine değinen Aktaş, enflasyona endeksli bir gelir artışı olması halinde fiyat artışlarının sorun olmayacağını belirtti ve “Keşke enflasyon olsaydı da hayat pahalılığı olmasaydı” dedi.
Aktaş’ın “Enflasyon olsaydı da (gerçi var ya) keşke hayat pahalılığı olmasaydı…” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“✔ Erdoğan’ın hayat pahalılığını kabul etmiş olması, bir manada gelir artışının enflasyonun çok altında kaldığının itirafıdır.
✔ Ayrıyeten fiyat artışı bugün sıfıra çekilebilse bile Türkiye daha çok uzun yıllar hayat pahalılığı yaşayacaktır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde “Bizde teknik manada enflasyon değil, fiili bir hayat pahalılığı sorunu vardır” demesinden sonra başlar bir karıştı ki, sormayın gitsin. Türkiye’de enflasyonun olmadığı görüşüne katılıp katılmamak elbette diğer ancak kuşkusuz enflasyonla hayat pahalılığı çok lakin çok farklı kavramlar ve bu kavramların tıpkı sanılıyor olması da hayret verici.
Erdoğan tam olarak ne mi söyledi, gelin evvel onu hatırlayalım:
“Aslında bugün bizim ülkemizde teknik manada enflasyon değil, fiili bir hayat pahalılığı sorunu vardır. Şöyle ki yaşananlara enflasyon diyebilmemiz için kamunun harcama disiplininin kaybolması, bütçenin çok büyük açıklarla yönetilebilir olmaktan çıkması gerekir…”
Erdoğan’ın bu açıklamasında çok ince bir detay var. Cumhurbaşkanı “Enflasyon yok” demiyor, yaşananın teknik manada enflasyon olmadığına vurgu yapıyor. Kuşkusuz o da biliyor ki fiyatlar artıyor. Fiyatların artması da, yani şişmesi de doğal ki enflasyon.
Burada üstünde durulması gereken enflasyon tanımının ne olduğundan çok hayat pahalılığı sıkıntısının kabul edilmiş olmasıdır.
Zaten bugün hayat pahalılığı sorunu varsa, bu artık olmasa bile geçmişte enflasyon yaşanmış olmasının bir sonucudur.
Hayat pahalılığının resen ortaya çıktığını herhalde düşünen yok. Bir devir fiyatlar çok yüksek seyretmiş, gelirler ise fiyatlar kadar artmamış ve sonuçta ele geçen gelir harcamaya yetmez olmuş, böylelikle hayat değerli hale gelmiştir.
ENFLASYON DA SÜRÜYOR
Üstelik Türkiye’de enflasyonun sona erdiğini ve fiyat artışının durduğunu söylemek de mümkün değil. Olsa olsa fiyat artış suratının yavaşladığı söylenebilir. Lakin, bu da tartışmaya açık bir bilgiyle ortaya konuluyor. Kaldı ki, bu bilgiler gerçek olsa bile, örneğin aylık fiyat artışı yüzde 1’e inmiş olsa bile, şayet gelir o ay hiç artmıyorsa hayat daha da değerli hale geliyor demektir.
Türkiye’nin şu an yaşadığı da zati budur.
Fiyatlar artmaya devam ediyor ve her geçen gün ömür daha da değerli hale geliyor.
Bu köşede 28 Nisan’da bu mevzuyu işlemiş ve “Enflasyon düşürülebilir lakin ya hayat pahalılığı ne olacak” başlıklı bir yazı kaleme almıştım.
Olmaz ya, haydi diyelim bugünden itibaren fiyat artışı sıfırlandı. Fiyatlar artık hiç artmayacak.
28 Nisan’daki örneğimizi verelim yeniden:
“Çalışanların neredeyse yarısının taban fiyatlı olduğu bir iktisattan kelam ediyoruz. Varsayın ki o minimum fiyat 5 bin lira. Yılda eder 60 bin lira. Vasat bir araba olmuş 500 bin lira. Yılda 60 bin lira kazanan bir taban fiyatlı, bu çıkarının yarısını tasarruf edebilse yılda 30 bin, on yılda 300 bin, yaklaşık 17 yılda 500 bin lira biriktirebilir.
‘Asgari fiyatlı de sıfır otomobil almasın’ diyebilirsiniz. Peki, aylık geliri 10 bin lira olanın durumu ne? Kaldı ki yararın yarısını tasarruf etmek de herhalde mümkün değil.”
KEŞKE AKSİSİ OLSAYDI…
İşte başlıkta bu yüzden “Enflasyon olsaydı da keşke hayat pahalılığı olmasaydı” diyorum ya…
Düşünün fiyatlar her ay yüzde 3-5 artıyor. Fakat gelirlerin de her ay enflasyon kadar artmasını sağlayacak bir düzenek kurulmuş…
Şimdi geçin, bu da enflasyonu tetikler üzere gerekçeleri! Bir varsayımdan kelam ediyorum esasen ve enflasyonu tetikleyecek tek etken olarak çalışana, esnafa, çiftçiye ya da küçük sanayiciye kaynak transferini görmemek gerektiğini söylüyorum.
Her ay enflasyon da artıyor, gelirler de… Bu türlü bir durumda hayat pahalılığından herhalde kelam edilemez. Hele işler yoluna girer ve gelir enflasyondan daha fazla artmaya başlarsa, işte gelişmiş ve vatandaşını refaha kavuşturmuş bir ülke olma yoluna girmiş oluruz.
BATI HAYAT PAHALILIĞINI NİÇİN AZ KONUŞUYOR?
Biz hem enflasyon sorunu yaşıyoruz, hem hayat pahalılığı. Pandemi sonrasının ekonomik krizinde ve şu savaş ortamında tüm dünyada enflasyon yükseldi, hakikat. Ancak bizdeki aylık enflasyon oralarda neredeyse bir yılda gerçekleşiyor. Bu bile o ülke vatandaşlarını rahatsız ediyor.
Ancak, gelişmiş ülke vatandaşları, kendileri için yüksek sayılabilecek enflasyona karşın hayat pahalılığından bizim kadar yakınmıyor. Niçin dersiniz?
HAZİRAN ENFLASYONUNDA BUGÜNKÜ ALT HUDUT: YÜZDE 1.69
Aylık enflasyon varsayımı yapmak yerine artık “alt sınır” çizmeye çalışacağımı evvelki gün yazdım. Bu çerçevede fiyat endeksinde değerli tartısı bulunan ve fiyatı tüm Türkiye’de neredeyse tıpkı uygulanan eserleri takip etmeye karar verdim. Bu eserlerin fiyatlarından yola çıkarak o aya yansımanın en az ne kadar olacağını hesaplamayı öngördüm.
Bugün hazirana ait birinci “alt sınır” oranını yazacağım.
Şimdiye kadar akaryakıt, motorin, elektrik ve doğalgaza gelen artırımlar ile çaya geçen ay yapılan artırımın üçte iki kadarının bu aya yansımasından kaynaklanan toplam tesir yüzde 1.69’u buldu. Bu oranı hesaplarken motorine bugünden geçerli olmak üzere yapılan artırımı da dikkate aldım.
Yani şu durumda bu eserlerin fiyatları artık hiç değişmese, TÜFE kapsamındaki başka mal ve hizmetlere hiç artırım gelmese bile haziran enflasyonu yüzde 1.69’un altına inmeyecek.” (KAYNAK)